Nowomiejskie „armatki”

Artykuły » Nowomiejskie „armatki”

Jednym z najbardziej charakterystycznych i rozpoznawalnych dziś miejsc w Nowym Mieście Lubawskim jest skwerek usytuowany w pobliżu średniowiecznych murów obronnych przy Bramie Brodnickiej, zwanej także Kurzętnicką. Miejsce to utworzono w latach 70. ubiegłego wieku. Z okazji 650-lecia miasta postawiono tam cokół z głazem narzutowym na którym umieszczono herb miasta. Na pamiątkowej tablicy zawarto informację o treści „dla upamiętnienia wykonanych czynów społecznych na 650-lecie miasta społeczeństwo Nowego Miasta 1976”. Po obu stronach postawiono repliki odprzodowych dział artyleryjskich zapewne XVII-wiecznych. Te militarne rekwizyty zostały wykonane na potrzeby jednego z najwybitniejszych dzieł historycznych polskiej kinematografii tj. filmu „Potop” z 1974 r. w reżyserii J. Hoffmana. Po zakończeniu zdjęć, wiele z tych replik z łódzkiej Wytwórni Filmów Fabularnych trafiło do różnych zakątków naszego kraju.

Należy podkreślić, iż armatni oręż jako akcent pomnikowy pojawił się w naszym grodzie już za czasów pozostawania w granicach zaboru pruskiego. W centralnym miejscu parku miejskiego – na tzw. „Łysej Górze”  – otwartym w 1894 r. (szerzej w artykule Park miejski - dzieje pocztówkami zapisane), stojącemu tam pomnikowi Wilhelma I „towarzyszyły” dwie XIX-wieczne armaty. Szczegóły ich budowy widoczne na starych pocztówkach przypominają działa produkowane w belgijskim Liege w latach 60. XIX w. Wystawiane w parkach, czy też na rynkach miast i miasteczek m.in. na terenie Prus, najczęściej były zdobyczą ze zwycięskiej wojny stoczonej z Francją w latach 1870-1871. Orędownikiem ustawiania tych armat w miejscach upamiętniających różne wydarzenia lub osoby (np. Wilhelma I) po zwycięstwie nad Francją, był nie kto inny jak Otto von Bismarck. Armaty te miały symbolizować chwałę pruskiej armii.

Dariusz Andrzejewski