Park miejski - dzieje pocztówkami zapisane

Artykuły » Park miejski - dzieje pocztówkami zapisane

  • Plan parku (mapa z 1910 r.)
    Plan parku (mapa z 1910 r.)

Na turystach odwiedzających Nowe Miasto Lubawskie wielkie wrażenie sprawia jego piękne położenie, czego my miejscowi czasami niestety już nie dostrzegamy. Szczególne zainteresowanie wzbudza miejsce zwane niegdyś „Górą” lub „Łysą górą”, na której to w 1894 roku założono park miejski. Na przełomie XIX i XX był on częstym motywem nowomiejskich pocztówek wydawanych przez miejscowych drukarzy i wydawców (m.in. J. Koepke i F. Pohl'a). Warte podkreślenia jest również to, że zdjęcia parku pojawiały się na pocztówkach wydawców z innych miast (np. B. Rieband'a z Gdańska). Dziś, dzięki nim możemy zobaczyć jak na przestrzeni lat park zmieniał swoje oblicze, zachowując przy tym niepowtarzalny urok. Zaletą pocztówek jest również to, że oddają one doskonale klimat tego miejsca, co nie zawsze potrafi nawet najzręczniejsze pióro.

Historia powstania parku wiązała się z realizowaną ówcześnie polityką Prus w granicach, których Nowe Miasto Lubawskie pozostawało. We wspomnieniach  ks. Józefa Dembińskiego w „Radości mało – goryczy dużo. Pamiętnik Pomorzanina z lat 1879-1920” można przeczytać, że: „W niedalekiej odległości od gimnazjum, po drugiej stroni drogi, była dość wysoka i stroma góra. Za mych pierwszych lat gimnazjalnych była zupełnie goła, niezarośnięta. (…) Taki stan rzeczy  trwał dopóki ojcowie miasta nie postanowili tej góry zamienić na park miejski. Uporządkowano ją, porobiono trasy i ganki, zasadzono drzewa i krzewy, oraz postawiono duży brązowy pomnik Kajzera Wilhelma I”. Dla mieszkańców miejsce to stało się, przede wszystkim ważnym ośrodkiem życia nie tylko politycznego, ale również towarzyskiego i kulturalnego. Dzisiejszy park różni się od swojego pierwotnego wyglądu. Jak zatem wyglądał dawniej? W centralnym miejscu stał pomnik wspomnianego już Wilhelma I – króla Prus i cesarza niemieckiego, którego imieniem nazwano park. Po jego obu stronach umieszczone były armaty. W kilku źródłach pojawiają się informacje również o innych pomnikach, które znajdowały się na terenie parku. Potwierdza to m.in. pocztówka wydana przez F. Pohla, na której, za pomnikiem cesarza, przy alei prowadzącej do restauracji parkowej stał pomnik prawdopodobnie Luizy Pruskiej, uchodzącej w Prusach za wzór dobroczynności. Po prawej stronie  tej samej pocztówki pojawia się zarys być może jeszcze innego pomnika. Z innej karty pocztowej wydanej przez J. Koepke dowiadujemy się, że 15 czerwca 1913 roku „wdzięczni mieszkańcy Neumark” ufundowali w parku tablicę z okazji jubileuszu 25. rocznicy „obwołania Cesarzem i królem Prus” Wilhelma II. Interesującym miejscem znajdującym się w parku była także kamienna „grota”. Czy ma ona jakiś związek z istniejącą do dziś przyszpitalną kapliczką, którą to poświęcił „ksiądz proboszcz Pape”, o czym informowała w czerwcu 1923 r. gazeta Drwęca? Trudno stwierdzić jednoznacznie. Według niektórych nowomieszczan interesujących się historią, część materiału m.in. kamienie mogły zostać wykorzystane do budowy kapliczki. W każdym bądź razie z innej pocztówki wydanej przez J. Koepke wynika, że pierwotna grota nie była związana z kultem religijnym. Były w niej wmurowane dwie tablice. Pierwsza z nich poświęcona była landratowi powiatu nowomiejskiego z lat 1883-1899 (Eckart von Bonin). Druga z tablic upamiętniała osobę inspektora szkolnego –  dr Lange. Według wspomnianego już ks. Dembińskiego to właśnie dr Lange wygłosił mowę podczas uroczystego poświęcenia parku.
Z dostępnych zdigitalizowanych zbiorów biblioteki Uniwersytetu Goethego we Frankfurcie nad Menem można dowiedzieć się, że dr Lange był członkiem towarzystwa botaniczno-zoologicznego. Z racji naukowych zainteresowań mógł on mieć swój udział w projektowaniu parku, doborze drzewostanu i etc.

Strony: