Przyczynek do historii poczty w Nowym Mieście Lubawskim

Prawdopodobnie został on też właścicielem budynku, który Pruska Poczta wynajęła. Co do roku budowy, w kilku źródłach pojawia się informacja, że budynek został wzniesiony w latach osiemdziesiątych XIX wieku. Na pocztówce z początku XX wieku przedstawiającej pocztę, widnieje napis "nowy budynek poczty". Ten murowany, dwukondygnacyjny obiekt o neogotyckim stylu, cechuje typowa pruska reprezentacyjność. Identyczny budynek poczty powstał w pobliskim Suszu.  Na zachowanej do dziś formie, widoczne są elementy z nietynkowanej cegły ceramicznej z otynkowanymi płaszczyznami. Całość zwieńczona jest czterospadowym dachem z ozdobnymi lukarnami mającymi zapewne doświetlać poddasze. Na centralnej frontowej elewacji widoczny jest pseudoryzalit zwieńczony szczytem skokowo-sterczynowym. Poczta wraz z istniejącą infrastrukturą techniczną była wówczas nowoczesną placówką. Instytucja na swoje potrzeby zajmowała parter oraz dwa pokoje na piętrze. Mieściło się w nim m.in. pomieszczenie dekartacji, a później także centrali telefonicznej. Pozostałe pomieszczenia na piętrze przeznaczone były na mieszkanie urzędnika zarządzającego pocztą. Ciekawostką jest to, że na poddaszu budynku mieścił się gołębnik. Czy nowomiejska placówka korzystała do celów służbowych z gołębi pocztowych? Wiadomo, że ptaki te były wykorzystywane przez armię pruską w czasie I wojny światowej. Gołębiami w nowomiejskiej poczcie mieli opiekować się wyznaczeni pracownicy. Na podwórzu stały budynki gospodarcze, w tym stajnia i powozownia. Na wyposażeniu urzędu był konny wóz (ambulans) pocztowy – widoczny na pocztówkach – służący do przewozu przesyłek. Później przesyłki w plombowanych workach wożono dwukołowymi wózkami. Nieodłącznym atrybutem poczty są do dziś nadawcze skrzynki pocztowe. Można je zauważyć na kilku fasadach budynków z początku ubiegłego stulecia. Najbardziej znana ze względu na wiek i zdobnicze walory to skrzynka z gmachu poczty. Inna mieściła się przy zachodniej stronie rynku.

O najstarszych nowomiejskich walorach filatelistycznych
Cennym materiałem faktograficznym o dziejach nowomiejskiej poczty są obwoluty listów oraz stemple pocztowe. Zdarza się, że na obwolutach zachowane są ślady po pieczęciach lakowych mających wówczas gwarantować nienaruszalność korespondencji. Zauważalne czasami ręcznie zapisane krzyżyki, świadczą o liczbie pocztylionów, przez których ręce przechodził dany list. Pierwsze wprowadzone przez pocztę pieczęcie były jednowierszowe, później dwu i trzywierszowe. Jednym z powodów pieczętowania przesyłek pocztowych było, tak jak i dziś unieważnienie znaczka pocztowego, aby nie mógł być ponownie użyty. W 1850 r. w wykazie miejscowości, w których były stosowane pruskie stemple numerowane Nowe Miasto należące do okręgu kwidzyńskiego miało numer stempla 1017. Na walorach z XIX wieku widoczne są stemple ramkowe oraz w kształcie koła lub owalu.  Znaczki z nowomiejskimi pieczęciami będące ilustracjami do artykułu pochodzą z wydania III „Poczty Rzeszy” i były stosowane od 1 października 1889 r. do 29 marca 1900 r.  Widoczne pieczęcie zwane datownikami zawierały nazwę placówki pocztowej, datę, godzinę przyjęcia przesyłki, a także wyróżnik cyfrowy, literowy lub literowo-cyfrowy. Daty, godziny oddzielane były od siebie kropką, gwiazdką lub rozetką. Godzina nadania oznaczała: V- przedpołudnie, N- popołudnie, a cyfra godzinę ewentualnie przedział godzin np. N 4-5. Kolejną ważną zmianą, która „zrewolucjonizowała” zasady korespondowania, było pojawienie się kart pocztowych (więcej na ten temat w artykule http://nowemiasto-zakamarek.pl/?pl_cymelia-pocztowkowe,38).